ગુજરાત, અમદાવાદ ૦૩ માર્ચ ૨૦૨૫: વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ (DST), ભારત સરકારની સ્વાયત્ત સંસ્થા, નેશનલ ઇનોવેશન ફાઉન્ડેશન (NIF) ઇન્ડિયાએ અમદાવાદના સાયન્સ સિટીમાં બે દિવસના રજત જયંતી ઉજવણીઓની શરૂઆત કરી. આ પ્રસંગે નામાંકિત મહાનુભાવો, નીતિ નિર્ધારકો, વૈજ્ઞાનિકો અને ગ્રાસરૂટ ઇનોવેટર્સ એકત્રિત થયા હતા જેમણે રાષ્ટ્રભરમાં ફ્રુગલ ઇનોવેશનના ૨૫ વર્ષોની ઉજવણી કરી.
૧ માર્ચ, ૨૦૨૫ના દિવસે યોજાયેલ ઉદ્ઘાટન સત્રમાં મુખ્ય અતિથિ તરીકે ડૉ. વી એસ રામામૂર્તિ, પૂર્વ સચિવ, DST, ભારત સરકાર; ગેસ્ટ ઓફ ઓનર ડૉ. ટી રામાસામી, પૂર્વ સચિવ, DST, ભારત સરકાર; અને વિશેષ અતિથિ પ્રો. અનિલ કે ગુપ્તા, IIMA, IITB અને AcSIRના મુલાકાતી પ્રોફેસર અને SRISTI, GIAN અને NIFના સ્થાપક હાજર હતા. સાથે ડૉ. અરવિંદ સી રાણદે, નિર્દેશક, NIF અને ડૉ. વિપિન કુમાર, મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક અને પૂર્વ નિર્દેશક, NIF પણ હાજર હતા.
ડૉ. અરવિંદ સી રાણદેએ પોતાના સ્વાગત ભાષણમાં NIFની ૨૫ વર્ષની યાત્રાને સમર્પિત કર્યું, તેમણે શોધ, વેલ્યુ એડિશન, સંશોધન અને વિકાસ, બૌદ્ધિક મિલકત અધિકારોના સંરક્ષણ, વ્યવસાય વિકાસ અને સામાજિક પ્રસારના યોગદાનોને હાઈલાઈટ કર્યા.
ડૉ. ટી રામાસામીએ NIF ની અનુપમ ભૂમિકાને ઉજાગર કરી, તેમણે તેની અસરને ભગવાન હનુમાનની ખાઈઓ પૂરવાની ક્ષમતા સાથે સરખાવી. NIFની ગ્રાસરૂટ ઇનોવેશન્સની ઉછેર અને ઓછા સાધનો સાથે અદભૂત પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા બદલ તેમણે NIFની પ્રશંસા કરી.
ડૉ. વી એસ રામામૂર્તિએ NIFને સંસ્થાપિત કરવાની શરૂઆતની ચુનૌતીઓને યાદ કરી, તેમણે તેની અનન્ય દ્રષ્ટિને બહાર પાડી. NIFની સફળતાએ બતાવી કે જ્ઞાન અને નિર્ધારણ શૈક્ષણિક લાયકાતોની પરિધિઓને પાર કરી શકે છે, તે એક અનોખી સંસ્થા છે જે સરકારને લોકોની નજીક લાવે છે.
પ્રસંગે બોલતા પ્રો. અનિલ કે ગુપ્તાએ NIFની યાત્રા પર પ્રકાશ પાડ્યો, તેમણે મિતવ્યયતા અને સ્વાર્થરહિત યોગદાનોની મહત્તાને ઉજાગર કરી. તેમણે સફળ ઇનોવેટરોને સૂચન આપી કે તેઓ અન્ય ગ્રાસરૂટ ઇનોવેટર્સને માર્ગદર્શન અને સહાય આપે.
ડૉ. વિપિન કુમારે, તેમના આભાર પ્રદર્શનમાં, તમામ હિતધારકોના અમૂલ્ય યોગદાનો અને પ્રશાસનિક મંત્રાલયના અવિચલ સહયોગની માન્યતા આપી.
આ પ્રસંગે મહત્વની માઈલસ્ટોન્સ પણ ઉજવાઈ ગઈ, જેમાં શામેલ છે:
- NIFના રજત જયંતી લોગોનું અનાવરણ, જે તેની સમાવેશી ઇનોવેશનની યાત્રાનું પ્રતીક છે.
- રજત જયંતી ડોક્યુમેન્ટરી ફિલ્મનું રિલીઝ, જે NIFની યાત્રા અને અસરને વર્ણવે છે.
- ‘ઇનોવેશન ફ્રન્ટલાઈન,’ NIFનું બાઈ મંથલી ન્યૂઝલેટર લોન્ચ થયું, જે ઉદભવતી ઇનોવેશન્સ પર અંતરદૃષ્ટિ શેર કરશે.
વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીના વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ભારતભરમાંથી ગ્રાસરૂટ ઇનોવેશન્સ દર્શાવતું પ્રદર્શન યોજાયું, જેણે સારો પ્રવાહ જોયો. પ્રદર્શન ૧ થી ૨ માર્ચ ૨૦૨૫ સુધી મુલાકાતીઓ માટે ખુલ્લું છે.
ઉજવણીનો બીજો દિવસ ટેકનિકલ સત્રથી શરૂ થયો જેમાં સંસ્થાની અદ્ભુત યાત્રા અને ભવિષ્યમાં ગ્રાસરૂટ ઇનોવેશનના સહયોગ અને સ્કેલઅપ પ્રયાસોનો રોડમેપ પર પ્રતિબિંબિત થયું. આ સત્રનું અધ્યક્ષપદ ડૉ. અરવિંદ સી. રાણદે, ર્દેશક, NIF-ઇન્ડિયાએ સંભાળ્યું. બીજું સત્ર પણ એ જ થીમ પર ચાલુ રહ્યું, જેનું અધ્યક્ષપદ ડૉ. વિપિન કુમારે સંભાળ્યું.
NIFના રજત જયંતી ઉજવણીઓનું સમાપન સત્ર ટપાલ ટિકિટ અને વિશેષ કવરના વિમોચન, “૨૫ વર્ષના ઇનોવેશન – ગ્રાસરૂટ સર્જનાત્મકતાની ઉજવણી” નામની કોફી ટેબલ બુક, અને બાઈમંથલી મેગેઝિન “ઇનોવેશન ફ્રન્ટલાઈન” (હિન્દી આવૃત્તિ)નું વિમોચનથી સમૃદ્ધ થયું. આ ઐતિહાસિક પ્રસંગે, મુખ્ય અતિથિ ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહ, માનનીય વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી મંત્રી (સ્વતંત્ર પ્રભાર), ભારત સરકાર, અને ગેસ્ટ ઓફ ઓનર, શ્રી જગદીશ વિશ્વકર્મા, માનનીય એમએસએમઇ (રાજ્ય) મંત્રી, ગુજરાત સરકાર હાજર હતા. અન્ય મહાનુભાવોમાં પ્રો. અનિલ સહસ્રબુદ્ધે, અધ્યક્ષ, NIF, NETF અને NBA; ડૉ. ગુલશન રાય, ચેરમેન, NIFientreC; શ્રી કૃષ્ણ કુમાર યાદવ, મુખ્ય પોસ્ટ માસ્ટર જનરલ, અમદાવાદ અને ડૉ. અરવિંદ સી. રાણદે, નિર્દેશક, NIF પણ હાજર હતા.
પ્રસંગે બોલતા ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે કહ્યું કે જ્ઞાન જે દેશમાં ઊંડાણપૂર્વક મૂળિયાતું છે, NIF ગ્રાસરૂટ સ્તર તેના ઇનોવેશનને શક્ય તેટલા શ્રેષ્ઠ રીતે હરણ કરી રહ્યું છે. પ્રધાનમંત્રી મોદીની સક્ષમ નેતૃત્વ હેઠળ, ગ્રાસરૂટ ઇનોવેટરોને ઓળખ મળી રહી છે. અનેક ઇનોવેટરોને પદ્મશ્રી એવોર્ડ એક ઉદાહરણ છે. હાલમાં મન કી બાતના સંસ્કરણમાં, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ દેશના સામાન્ય લોકો માટે વિજ્ઞાનની મહત્વને સરાહ્યું હતું. તેમણે NIFની વિશિષ્ટ પહેલો જેવી કે MVIF દ્વારા જોખમી મૂડી પૂરી પાડવાની અગ્રણી પહેલ, અને NIFientreC, ટેકનોલોજી બજેટ ઇન્ક્યુબેટર જે NIF દ્વારા યજમાન છે,ની પ્રશંસા કરી હતી. તેમણે આશાવાદ વ્યક્ત કર્યો કે આગામી વર્ષોમાં આપણે NIFના કામ દ્વારા ઘણા ગ્રાસરૂટ ઇનોવેશન આધારિત સ્ટાર્ટ-અપ્સની સાક્ષી બનીશું જે ખૂબ જ અનોખું અને વ્યક્તિગત કાર્યો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીની નેતૃત્વ હેઠળ તેમને દેશના સામાન્ય લોકોને નવીન ટેકનોલોજીઓ સુધીની વધુ સરળ ઍક્સેસની ખાતરી આપવાનો વિશ્વાસ છે. અવકાશ અને ન્યુક્લિયર એનર્જી જેવા મહત્વના ક્ષેત્રોમાં પહેલી વખત થયેલા સુધારાઓથી દેશને લાભ થશે. શ્રી જગદીશ વિશ્વકર્માએ, તેમના ભાષણમાં, NIFની ગ્રાસરૂટ ઇનોવેશન્સની ઉછેરની કોશિશો માટે તેની પ્રશંસા કરી.
